Aysel Tuğluk, 17 Temmuz 1965 yılında babası Hüseyin beyin ve annesi Hatun hanımın üç çocuğundan biri olarak Elazığ’da dünyaya geldi.
Henüz 7 yaşındayken babası vefat etti. 14 yaşındayken de ağabeyi hayatını kaybetti. Sağ olan ağabeyiyle beraber İstanbul’daki üniversitelerde okuma hakkı kazandı. Böylece ailesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra bir süre serbest avukat olarak kariyerini sürdürdü. Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliğinde bulundu. İnsan Hakları Derneği’nin üyesi ve Yurtsever Kadınlar Derneği’nin kurucusu oldu.
Aysel Tuğluk’un siyasi kariyerine de bir göz atalım.
2005 yılında kurulan Demokratik Toplum Partisi ‘nin kurucu eşbaşkanlığı görevini yürüttü. 2007 yılında yapılan seçimlerde Diyarbakır’dan bağımsız milletvekili olarak seçildi, TBMM’de Milletvekiliği yemini ettikten sonra Demokratik Toplum Partisi parti grubuna dahil olmuştur.
Aynı sene içerisinde, DTP içindeki ılımlı kanadı temsil ettiği öne sürülen Ahmet Türk’le birlikte DTP içinde “pasif ve uzlaşmacı” eğilime sahip olmakla eleştirilmiştir.
Tuğluk, 9 Kasım 2007’de DTP Olağanüstü Kongresi’nde eşbaşkanlık görevinden ayrıldı. Demokratik Toplum Partisi’nin kapatılması üzerine 31 Aralık 2009 ‘da milletvekilliği son bulmuştur.
2009 senesinin ilk dönemlerinde, 2006 yılında Batman’da yaptığı bir konuşmada “PKK kimine göre kahramandır” demiştir. Bu söylemleri esas gösterilerek PKK propagandası yaptığı gerekçesiyle, 1 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum edilmiştir.
12 Haziran 2011 yılında yapılan milletvekilliği genel seçimlerinde Van’dan bağımsız milletvekili olarak seçilmiştir. Daha sonra 2010 yılında kurulan HDP’ye katıldı.
17 Mart 2010 yılında Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde yaptığı konuşmada kullanmış olduğu ifadeler üzerine hakkında dava açılmıştır. Açılan davanın sonucunda 2 Ağustos 2011 yılında iki yıl hapis cezasına mahkum edilmiştir.
2007 ve 2010 yılları arasında yer aldığı 12 ayrı etkinlikte yapmış olduğu konuşmalardan ötürü yargılanmıştır. Buna ek olarak “PKK silahlı terör örgütü üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” ve “terör örgütünün propagandasını yapmak” iddiasıyla toplamda 14 yıl 7 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.
Mensup olduğu partisinde iki dönem milletvekilliği yapmıştır. İki dönem üst üste milletvekili adayı gösterildiğinden dolayı 2015 milletvekili genel seçimlerinde aday gösterilememiştir.
HDP’nin 24 Ocak 2016 tarihinde yapılan Olağan Kongresinde Parti Meclisi’ne seçildi ve HDP Genel Başkan Yardımcılığı görevine getirildi.
Bu görevi sürdürdüğü esnada Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan bir soruşturma kapsamında 26 Aralık 2016 tarihinde gözaltına alınmıştır ve üç gün sonra da “silahlı terör örgütü yöneticisi olmak” suçu yönetilerek tutuklanmıştır.
Yargılandığı ve mahkum edildiği davalarda, 2 Ocak 2018 yılında Kandıra Asliye Ceza Mahkemesi tarafından “toplantı ve gösteri kanununa muhalefet” suçuna istinaden 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.
17 Mart 2018 yılında ise Ankara 17. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından “terör örgütü yöneticisi olmak” iddiasıyla 10 yıl hapis cezasına mahkum edilmiştir. Aysel Tuğluk Kocaeli Kandıra F Tipi Cezaevi’nde tutuklu kalmıştır.
Aysel Tuğluk’un siyasi yaşamı dışında kişisel yaşamına da değinmek gerekirse medeni hali bekardır. Tuğluk evliliğin kadını kuşatan ve sınırlandıran bir kurum olduğunu savumuştur.
Hatun Tuğluk yani Aysel Tuğluk’un annesi, 13 Eylül 2017 tarihinde 78 yaşında Ankara’da hayatını kaybetti. Ankara Batıkent’te bulunan Ergazi Pir Sultan Cem Evi’nde yapılan cenaze törenin ardından İncek mezarlığına defnedilmiştir.
Aysel Tuğluk cezaevi yönetiminin yasal iznini alarak törene katılmıştır. Cenaze merasimi sırasında bir grup tarafından, cenazeye katılanlara önce sözlü daha sonra da fiziksel saldırıda bulunulmuştur.
Cenazenin bu durumdan herhangi bir zarar görmemesi için İncek mezarlığına gömülen cenaze, Aysel Tuğluk’un ailesinin talebi üzerine gömüldüğü yerden alınarak Dersim’e götürülmüştür ve burada defnedilmiştir.
Aysel Tuğluk, cezaevi sürecinde demans hastalığına yakalanmıştır. Hastalığının 2021 yılında ağır bir hal alması üzerine Tuğluk’un tahliye edilmesi üzerine hem ulusal hem de uluslararası çapta çağrılar yapılmıştır.
Bernamegeh Türkçe / bernamegeh@gmail.com