Süleymaniyeli Baban ailesine mensup Mustafa Zihni Paşa, Süleymaniye’de doğdu, öğrenimini Bağdat’ta tamamladı. Ailenin bir çok bireyi gibi İstanbul’a gitti.
Çeşitli yerlerde (Halep, Yanya-Selanik, Bursa, Hicaz) valilik yaptı. Sonraları, daha çok Eski Hicaz Valisi diye tanındı. Meşrutiyet sonrası Ayan Meclisi üyesi oldu, bakanlık yaptı.
1906-1918 yılları arasında, Osmanlı Devleti’nin sorunları, dini konular ve Kürdlerin içtimai durumuyla ilgili çeşitli kitapları yayımlandı. Kitaplarının bir kısmı günümüze kadar ulaştı.
Birinci Dünya Savaşı yıllarında İttihat-Terakki Cemiyeti’nin (İTC) başkanı ve Dahiliye Nazırı Talat Paşa ile kişisel dostluğu vardı. Ondan, Kürdlerin durumunun ne olacağını soruyor, cevabını alamıyordu. Savaşın bitiminde, İTC liderlerinin yurt dışına kaçmasından sonra, 1918 sürecinde Kürd meselesiyle daha fazla ilgilenmeye başladı.
1918 yılında kurulan Kürdistan Teali Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer aldı. Cemiyet’te yaşı ve tecrübesi gereği, en çok danışılanlardan biriydi. Cemiyetin ikinci başkanlığını yaptı.
Çocuklarını seçkin okullarda ve yurt dışında okuttu. Büyük oğlu Ahmet Naim(1872-1934), Kürd Teavün ve Terakki Cemiyeti kurucuları arasında yer aldı ve ağırlıklı olarak, dini konular olmak üzere çeşitli kitaplar yazdı.
Günümüzde hâlen onun eserleriyle ilgilenen İslami bir kitle vardır. Diğer oğulları, İsmail Hakkı, Hüseyin Şükrü ve Süleyman Hikmet ve Asım, Ahmed Naim’den farklı olarak Kürd meselesiyle daha çok ilgilendiler ve Kürd siyasi mücadelesi içinde yer aldılar.
Mustafa Zihni Paşa, 1929 yılında İstanbul’da vefat etti.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!
