Nezahat Gündoğan’ın yönettiği belgesel 2010 yılında çekilip vizyona girmiştir. Film aynı adlı kitap için yapılan belgelerle hazırlanmıştır. Film adını, bir annenin, kayıp olan iki kızının kâküllerinden kestiği iki tutam saçı saklamasından alır.
1937 – 38 Dersim harekâtıyla birlikte ailelerinden alınarak rütbeli askerlere verilen kızlar, yıllar sonra bir belgesel film aracılığıyla aileleriyle buluştu. Bugün 80’li yaşlarını süren Huriye ve Fatma’nın ailelerine kavuşma süreçlerini anlatan İki Tutam Saç: Dersim’in Kayıp Kızları belgeseliyle halen köklerini arayan başka kızlar ve kızlarını arayan başka ailelerin duyguları da perdeye yansıyor.
1937’de Dersim İsyanının başlamasıyla ailelerin yanından alınıp başka yerlere verilen küçük yaştaki iki kız çocuğunun dramatik öyküsünü konu alıyor. Bu iki küçük kız 80’li yaşlara geldiğinde o günleri belgesel nitelikte seyirciye aktarıyor.
1937-38 yıllarında Dersim’e ıslah amaçlı bir harekat düzenledi. Ve bu harekat bir fetih duygusuyla yapıldı. Dersim katliamı hiçbir zaman konuşulmadı. Dersim, yutkunması zor bir sözcüktü hep. Katliamda ne kadar insan öldürüldü, ne kadarı batı illerine sürgün gönderildi tam olarak bilinmiyor. Harekat sonrası asker ailelerine pay edilen yüzlerce kız çocuğunu ise kimse merak etmedi.
Belgesel film iki öyküden oluşmaktadır. Öykülerden biri; iki kız çocuğunun (amca torunları) “Dersim Harekâtı”nı nasıl yaşadıklarını, nasıl kaybolduklarını, askerlerce nerelere ve nasıl götürüldüklerini içeriyor.
İlk götürüldükleri yerler, karşılaştıkları ilk sorunlar…“Analık,”“babalık” ve “kardeşlik” ilişkileri… Uyumsuzlukları, kaçış düşünceleri ve kaçışları… Ailelerini ve kendilerini arayışları… Ailelerini bulanların yitik yaşamları…
Huriye 10 yıl içinde, Fatma 65 yıl sonra ailesinden geriye kalanları bulabiliyor.
Biri “Kürt ve Alevi”, diğeri “Türk ve Sünni” olarak yaşamını sürdürmeye çalışan iki amca torununun dramatik ve travmatik yaşamlarından, görüşme anlarından, ilişkilerinden, çatışmalarından, sevinçlerinden, üzüntülerinden ve öfkeli hüzünlerinden kareler içerecek.
Diğer öyküde ise; biri 6-7, diğeri 7-8 yaşlarında “evlatlık” götürülen fakat bu güne kadar bulunamayan Şemsi ile Sakine isimli iki amca kızının öyküleri üzerinden ailelerinin bu çocukları arama süreçleri ve sonraki kuşaklara miras kalan arama sorumluluğu paralel kurgu ile anlatılıyor.
Nezahat Gündoğan Kimdir?
Nezahat Gündoğan 1968 yılında Erzincan da dünyaya geldi. İstanbul’da büyüdü. Politik düşünceleri nedeniyle 6.5 yıl hapishanede tutuldu. Halen Trakya Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde öğrencisi olan yönetmenin ilk Belgesel Film projesi doğa, çevre ve barajları konu alan “Munzur Akmazsa” filmidir.
