CELAL TEMEL
Şeyh Said (1865-1925)
Palu’da doğdu.
Dededen, atadan Nakşibendi şeyhi bir aileye mensuptur.
Çocukluk yıllarında ailesi Hınıs’a yerleşti.
Hınıs, Elâzığ ve Diyarbakır yöresindeki çeşitli medreselerde öğrenim gördü.
Babasının vefatı üzerine, ailenin dini lideri oldu.
Bir Nakşibendi terikatı liderinden çok, Kürd milliyetçisi kimliği öne çıktı.
Kayınbiraderi Cibranlı Halid ve Bitlis Mebusu Yusuf Ziya’nın öncülüğünde, 1920’lerin başında oluşturulan AZADİ Komitesi’nde (Kürdistan İstiklal Cemiyeti) yer aldığı belirtilmektedir.
Ancak Şeyh Said’in bu konuda, Cibranlı Halid ve Yusuf Ziya’dan farklı düşündüğü, İslam şeriatını daha öne aldığı da bilinmektedir.
Komite, bir ayaklanma hazırlığı içinde iken 1924 yılı sonlarında, Cibranlı Halidf ve Yusuf Ziya tutuklandı.
Şeyh Said, 1925 yılı şubat ayında, kardeşinin Piran’daki evinde misafirken ayaklanma planlanandan önce başladı.
Ayaklanma, yaklaşık iki ay sürdü ve sonraları onun adıyla anıldı.
15 Nisan 1925 tarihinde, bacanağı Binbaşı Kasım’ın önerisiyle teslim oldu.
Mahkeme zabıtlarına geçen ifadesinde şöyle diyor: “Evvel, ahir söylediğim gibi ben sadece din ve şeriat ahkâmının terk edilmiş olmasından müteessirdim. Onun tatbikini isterdim… Bu çeşit kıyama niyetim yoktu. Allahu Tealânın kaderi beni bu çeşide düşürdü. Muvaffak olamadık.”
Diyarbakır İstiklâl Mahkemesi’nde, ayaklanmanın lideri olarak yargılandı ve 28 Haziran 1925 gecesi idam edildi.
Mezarının nerede olduğu bilinmiyor.
İdam öncesinde, “Dünya yaşantımın sonu geldi. Milletim için kurban edildiğimden dolayı pişmanlık duymuyorum.” dediği belirtiliyor.
Bernamegeh Türkçe
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!