Orta Doğu’daki Kürt topluluklarının çoğunluğunun Türkiye’de yaşamasındandır ki Türkiye Orta Doğu’daki ülkeler arasında en büyük Kürt nüfusu barındıran ülke konumundadır.
Devlet İstatistik Enstitüsü (2005’ten sonra ‘Türkiye İstatistik Kurumu’) tarafından 1965’te yapılan Genel Nüfus Sayımına göre de 31.391.421 olan Türkiye nüfusunun 2.370.233’ünün anadilinin Kürtçe olduğunu, ikinci dili dahil Kürtçe bilen toplam kişi sayısının ise 2.820.231 olduğu belirlenmiştir.
Buna göre nüfus kaydında Kürtçenin anadil ve ikinci dili olarak geçtiği kişi sayısı toplam nüfusun yüzde 8,98’ine tekabül etmektedir. Bununla birlikte 1965 sonrası nüfus sayımlarında ana dil mevzu bahis edilmediği için daha güncel verilere nüfus sayımları doğrultusunda ulaşmak mümkün değildir.
2000’li yılların verilerine bakıldığında, CIA’ye göre, Türkiye’de yaklaşık 14-15 milyon Kürt olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yaşamaktadır. Etnik gruplarla ilgili bir proje olan Joshua Project ise Türkiye’deki, Türkçe konuşanlar dahil toplam Kürt nüfusunun 14 milyon civarında olduğunu belirtmektedir.
Yine 2012 yılında CIA’nın yaptığı bir araştırmaya göre Türkiye’de nüfusun yüzde 70-75’ini Türk, yüzde 18’ini Kürtler oluşturmaktadır.
CIA, güncelleştirilmiş verilerinde, Türkiye’nin nüfusunun 80 milyon 694 bin 485 olduğunu açıkladı. CIA verilerine göre Türkiye’deki Kürt nüfusu 14 milyon 525 bin civarında.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçen yıl açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin nüfusu 74 milyon 724 bin 269 kişi olarak belirtilmişti. CIA’nın rakamı ile TÜİK’in rakamı arasındaki fark 5 milyon 25 bin 192 kişilik fark görülmüştü.
2007’de Milliyet gazetesinin KONDA’ya yaptırdığı ankette yüz yüze görüşme yapılan yaklaşık 50 bin kişinin %13,4’i kendisini Kürt olarak tanımlamış ve 18 yaş altındaki nüfusun eklenmesiyle bu oranın %15,68’e çıkıp, toplam nüfusa adapte edildiğinde Kürt nüfusunun 11 milyon 445 bin kişi olabileceği tahmin edilmiştir.
Yine KONDA’nın 2013 yılı araştırma sonuçlarına göre Türkiye nüfusunun yüzde 17,7’sini bulan Kürt nüfusu toplam 13 milyon 400 bin olarak hesaplanmıştır. 18 yaş üstündeki Kürt nüfusu ise 7 milyon 770 bindir; bu da toplam nüfusun yüzde 10,3’üdür.
CIA’nın raporunda Kürt nüfusu 14 milyona denk gelirken KONDA’nın araştırmasında ise yaklaşık 11 milyona denk gelmektedir.
Bekir Ağırdır yönetimindeki KONDA araştırmacıları 2018’de, 36 il, 291 ilçe, 951 mahalle veya köyde görüştükleri 5793 kişiye “Kimliğinizi ne olarak biliyorsunuz veya hissediyorsunuz?” sorusunu sormuşlar.
Kürt yanıtı, kadınlar ve erkeklerde yüzde 16 çıkmış. Türkiye’nin 2018 sonu itibarıyla nüfusu 82 milyonun biraz üzerinde çıktığına göre, bu bulguya Türkiye’de kendisini Kürt olarak tanımlayan 13 milyondan fazla vatandaş olduğu sonucuna varılabiliyor.
CIA verilerine göre Türkiye’deki Kürt nüfusu tahmini olarak 14 milyon 525 bin civarındaydı.
Fakat Kürt camiasından birçok kişi bu nüfusun 20 milyon civarında olduğunu belirterek CİA verilerine itiraz etmişti.
Ayrıca TÜİK Başkanı Birol Aydemir, CIA verilerini abartılı bularak “CIA’nın verileri yalan yanlış. Bize inanın’ diye konuşarak CIA verilerine itiraz etmişti.
Bernamegeh Türkçe / bernamegeh@gmail.com