AĞRI DİYADİN’DE GEZİLECEK YERLER VE TARİHİ MEKANLAR

41.789 kişililk nüfusu, 1274 km yüzölçümü ve İl merkezine 62 km uzaklığı ile Diyadin tarihi ve doğal güzellikleriylede görülmesi gereken yerlerdendir.

İlçenin en önemli gezilecek yerleri ve tarihi mekanları şunlardır:

DİYADİN’İN TARİHİ ESERLERİ

1-Diyadin Kalesi

Kayalıklar üzerinde kurulu olan Diyadin Kalesi’ni, ilçe merkezinden kolayca bulabilirsiniz.

Koruma amacıyla yapılmış olan kale I. Dünya Savaşı sırasındada kullanılmıştır.

Günümüze kadar kaleden geriye yalnızca kalıntıları kalmıştır.

Evliya Çelebi’nin anlatımlarına göre Diyadin Kalesi Azerbaycan Hükümdarı Ziyaeddin Sultan (Akkoyun Hükümdarı Uzun Hasan’ın oğlu) tarafından inşa edilmiştir.

Kalenin yapılış tarzı, kalenin malzeme ve işçiliği yönünden Urartu eserlerini andırmaktadır.

Bir sınır kalesi olan Diyadin Kalesini Ziyaeddin yeniden onartmış, eklemeler yapmış, mevcut kale içerisinde kendisine bir barınak ve hatta saray yaptırmıştır.

Evliya Çelebi buraya geldiği yıllarda, Diyadin Kalesinde; bir cami, altı yüz (600) toprak örtülü ev, bir han, bir hamam, kırk elli dükkânı varmış.

Diyadin kalesini, Arsaklılar ve Akkoyunlulardan ayrı Karakoyunlular ve Osmanlılarda onarmışlardır.

2-Meya (Günbuldu veya Günindi) Köyü Mağaraları

Diyadinden 15 km. uzaklıkta olan Meya Köyünün 400 metre kuzeybatısında yer alır.

Sıra kayalık ile alt zemin arasında 100 ile 200 metrelik çakılı ve çıkılması güç bir yamaç vardır.

Bu kayalara oyulma sayısız ve değişik yapıda odalar, barınma yerleri, mezarlar, tapınaklar, ibadethaneler, mağaralar ve saklanma yerleri yer almaktadır.

Eski çağlarda burası dış baskın, işgal ve saldırılara karşı korunma amacıyla inşa edilmiştir.

Geçmişteki insanların nasıl yaşadıkları hakkında bizlere bilgiler sunan mağaralar kilise, ibadet bölmeleri ve mezar odalarından meydana gelmiştir.

Geçmişten kalma çeşitli hayvan heykellerine, mitolojik yapılara ve süs eserlerine rastlanmış mağarada geriye mihtap, haç, işlenmiş taşlar, Müslüman ve Yezidi mezarları, Hz. Ali’nin atının ayak izler olduğu söylenen taşlar kalmıştır.

Maya Kalıntılarının az ilerisinde sahabe mezarlığı vardır.

Kırmızı Şehit (Şehidê Sor), Siyah Şehit (Şehidê Reş), Beyaz Şehit (Şehidê Çil) bu mezarların en bilinenleridir.

Ayrıca buradan şehre akıtılan birde su tüneli vardır.

Mağaralar, peri bacaları, odalar, kale sığıntı ve barınma yerleri kayalarda yer almaktadır.

Güney tarafına bakan pencereleri, kimi odaların kapısı ve pencerelerinin önünde balkon gibi kısımlar vardır.

Mağaralardan başka yerlere çıkan tünellerin olduğu söylenmektedir.

Bu tünellerden biri Zir Köyüne (Batibeyli), bir diğeri Toklucak köyüne, birininde kalenin içine açıldığı bilgisi mevcuttur.

Bu gizli tünellerden birine on beş yıl önce Toklucak Köyünde rastlanılmıştır.

3-Toklucak Kalesi

Diyadin ilçe merkezine 19 km. uzaklıktaki Tokluca köyünde yer alan bu doğal kalede yer altına inen merdivenler vardır.

Kayalar oyularak yapılan merdivenlerin, kalenin başka bir yere giden gizli yolu mu, yoksa Meya mağaralarına ulaşan yol mu olduğu henüz anlaşılamamıştır.

Toklucak kalesinin etrafında doğal bir yapıya sahip olmasına karşın, girişi ve kalenin içi büyük emekler vererek insan gücüyle şekillenmiştir.

Kalenin girişi tepenin üst kısmında yer alır.

Giriş kısmında on iki on üç basamak ilerledikten sonra karşımıza çıkan üç kapı şu anda kapalı durumdadır.

Bu kapıların birisinin suya gittiği, diğerinin zindanlara açıldığı, öbürünün ise maya mağaraları ile bağlantılı olduğu bilgisi mevcuttur.

4-Yıldırım (Koço) Köyü Kalesi

İsmini yanı başında bulunan Yıldırım Köyünden almış olan kalenin İlçeye uzaklığı 7 kilometredir.

Yüksek ve heybetli bir görünüşe sahiptir.

Yıldırım Köyü kalesinin üst tarafında geçmişin izini taşıyan eski yerleşim yerleri ve kalıntılar yer almaktadır.

Kale savunma amaçlı inşa edilmiştir.

DİYADİN’İN GEZİLECEK YERLERİ

1-Diyadin Kaplıcaları

Diyadin, kaplıcaları ile meşhur bir ilçe.

İlçe merkezinden 5 kilometre uzaklıkta Köprü, Yılanlı ve Davut kaplıcaları yer almaktadır.

Cilt ve romatizmal hastalıklara iyi gelen bu çermikler şifa kaynağı olarak görülmektedir.

Her yıl binlerce kişi bu kaplıcalara akın etmektedir.

Başlıca bulunan kaplıcalar şunlardır:

-Yılanlı Çermiği

Diğer çermiklere göre daha şifalı olan bu çermik kaplıcaların merkezinde yer almaktadır.

Kaplıca Murat nehrinin kıyısında yer almaktadır.

Sıcaklığı 37 derece kadardır.

Eskiden suyun içinde yılanlar görüldüğü için “Yılanlı denmiştir.

Çermiğin yapısında Kalsiyum, Bikarbonat, Sülfür, Karbondioksit, Kükürt gibi maddeler vardır.

Suyu romatizmaya, cilt hastalıklarına, sinir ve kadın hastalıklarına yararlıdır.

-Davut Çermiği

Yılanlı çermiğinin kuzeydoğusunda yer almkatadır. Davut köyünden gelen çeşme suyunun üzerinde yer alması nedeniyle Davut çermiği denilmiştir.

Diyadin’in en çok gidilen çermiğidir.

Bölgedeki tesislerin yanı sıra çadırlarda büyük rağbet görmektedir.

Davut çermiğinin suyu kükürtlü ve bol minerallidir. Sıcaklığı 35 ila 60 derece civarındadır.

-Köprü Çermiği

Yılanlı çermiğinin 500 metre kuzeybatısında yer almaktadır.

Birkaç yerden çıkan suyu kireç ve kükürt içermektedir.

Suyun çıktığı yerlerde kireçler taşlaşmış, traverten ve tepecikler oluşmuştur.

Bu çermiğin su sıcaklığı diğerlerine göre daha fazladır.

Havuzlardan birine bayanlar, diğerine erkekler alınmaktadır.

Ailelere saatlik olarak kiraya verilen iki tane özel havuzu vardır.

Çermikler Diyadin ekonomisine katkı sunan önemli işletmelerdendir.

2-Murat Kanyonu

Murat Nehrinin kaynağından başlayan kanyon Taşlıçay ilçesine kadar devam eder.

Suların aşındırmasıyla oluşmuş bu kanyon tam anlamıyla bir doğa harikasıdır.

Yüksekliği yer yer 60 metreyi bulmaktadır.

İlçede yaşayan insanların piknik yeri olarak tercih ettiği yerlerin başında gelmektedir.

3-Hacihalit Köyü Gölü

Hacıhalit köyünün güneyinde bulunan göl, doğal bir baraj golü görünümündedir.

Gölün büyüklüğü tahmini 10000 m2 dir.

Göl köy halkı tarafından sulama amaçlı da kullanılmaktadır.

Göl, içerisinde bulunan Aynalı Sazan balıklarıyla ünlüdür.

Göl, özel mülkiyet olduğundan dolayı balık avlamak için buraya gidenler sahibinden izin almak zorundadır.

Cennetten bir görünüme sahip göl, mutlaka görülmesi gereken yerlerden biridir.

4-Tendürek Dağı

Aladağ’ın uzantısı olan bu yer Diyadin ilçesinin güneydoğusunda yer almaktadır.

Yüksekliği 3533 metre civarındadır.

Yakın bir Jeolojik zamanda sönmüş, taze volkanik dağlardan biridir.

Büyük ve derin bir krateri olan dağ, Volkanik bir koni şeklindedir.

5-Kudret Köprüsü

Köprü çermiğinin hemen yanı başındadır.

Bu oluşan doğal köprü sayesinde nehrin iki tarafına ulaşım sağlanmaktadır.

Köprünün yüksekliği 40 metre, eni 30 metredir.

Köprü kayadan meydana geldiği için yıkılma tehlikesi yoktur.

Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde burayı ’’ Gemab Ibretnüma” diye adlandırmıştır.

Bernamegeh Türkçe

UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!