EMİN ALİ BEDİRHAN

EMİN ALİ BEDİRHAN KİMDİR

Son Botan Beyi Bedirhan Bey ve eşi Rewşen’in oğlu olan Emin Ali Bedirhan, 1851 yılında Girite bağlı Kandiye’de dünyaya geldi.

Emin Ali, 1877 Osmanlı-Rus savaşına gitmiş fakat çatışmalara katılmadan geri dönmüştür. Edirne Adliye Müfettişliğinden emekli olan Emin Ali Osmanlı Kürt Hareketinin radikal yüzü olarak tanınmıştır. Emin Ali, Kürt ulusal hareketi içinde önemli bir rol oynamış olan Süreyya, Celadet ve Kamuran Ali Bedirhanların babasıdır.

Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti ile Kürt Neşri Maarif Cemiyetinin kurucularından olan Emin Ali, Kürdistan Teali Cemiyetinin 2. başkanı, Kürt Teşkilatı İçtimaiye Cemiyetinin ise başkanıydı. Aynı zamanda bu son iki cemiyetin kurucularındandı.

1880’lerde adli müfettiş oldu ve 1879’da çıkarılan yargı reformlarını uygulamak için Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli şehir ve mahkemelerinde görev yaptı.  1888’de görevinden alındı ​​ve görünüşe göre İstanbul şehir meclisine ilk olarak atandığı 1894 yılına kadar hiçbir çalışma yapmadı. 1900’lerin başında yeniden adli müfettiş olarak atandı, İmparatorluğun Edirne ve Ankara gibi çeşitli şehirlerine gönderildi.

Emin Ali, 1889 kimi kaynaklara göre 1899 yılında Midhat Bey ile birlikte bir ayaklanma girişiminde bulunurlar. İstanbul’dan Trabzon’a oradanda Cevizlik’e giderek önceden gönderdikleri haber üzerine oraya gelmiş olan Kürt Güçleriyle buluşurlar. Kürdistana gidecekleri sırada kendilerine tuzak kuran Osmanlı güçleriyle çatışırlar. Sonunda Ergani Madeni dağlarına çekilerek savunma yaparlar. Osmanlı güçlerine direnemeyen iki kardeş teslim olmak zorunda kalırlar.

1898 yılında Trabzon’a gönderilen ve bir Kürt Ayaklanması için çağrıda bulunan Bedirhanilerin imzasını taşıyan bir  mektubun resmi görevlilerin eline geçmesiyle birlikte, kardeşleri ve o üç ayı aşkın bir süre tutuklu kalır.

1906’da kuzeni Abdürrezzak Bedirhan ve kardeşi Ali Şamil Bedirhan’ın İstanbul Belediye Başkanı Rıdvan Paşa’nın öldürülmesine karışmakla suçlanmasının ardından Emin Ali’nin kariyeri sürgüne gönderilmesiyle kesintiye uğrar. Önce Isparta’ya sonra Akka’ya sürülmüş ve sürgünde üç yıl yaşamıştır. Bir sürede Nablus’ta memur olarak görev yapmıştır.

Sultan II. Abdülhamid’e karşı Jön Türk Devrimi’nin ardından İstanbul’a dönmesine izin verildi ve 1908’de Kürdistan Teali Cemiyeti’nin kurucu üyesi oldu.  1918’de Cemiyetin Başkan Yardımcılığına seçildi. Seyyid Abdülkadir’in özerkliği savunan fikirlerine karşı o bağımsızlıktan yana olduğunu bildirdi.

Emin Ali, Paris Barış Konferansı müzakerelerinde de aktif bir katılımcıydı. Kürdistan Teali Cemiyeti’ni temsil eden Şerif Paşa’ya karşı çıkarak Van vilayetinin Kürdistan’a dahil edilmesi gerektiği görüşünü savundu.

Paris’teki Barış Müzakerelerinde, Paris’teki barış konferansının başkanına Kürt taleplerini içeren bir mektup yazdı ve İstanbul’daki İngiliz temsilcisi Richard Webb’e kendisine göre gelecekteki Kürdistan’ı içermesi gereken bir harita gösterdi.

Kürt davasına destek için Yunan diplomatlarla ilişkiler kurdu. Daha sonra kendisi ve oğlu Celadet Bedirhan, Musul’da bir Kürt ayaklanmasını kolaylaştırmak için İngilizlerden destek istediler, ancak İngilizler bu isteği reddettiler.

Bir Türk cumhuriyetinin kurulması an meselesi olduğu için Mısır’a gitti ve 1926 yılında Kahire’de öldü.

Kaynaklar:

-Olson, Robert W. (1989). The emergence of Kurdish nationalism and the Sheikh Said Rebellion, 1880-1925. University of Texas Press.

-Henning, Barbara (2018). Narratives of the History of the Ottoman-Kurdish Bedirhani Family in Imperial and Post-Imperial Contexts: Continuities and Changes. University of Bamberg Press.

-Özoğlu, Hasan (2004). Kurdish notables in the Ottoman Empire. State University of New York Press.

-Malmısanıj, Cizira Botanlı Bedirhaniler, Avesta.

Bernamegeh Türkçe

UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!

AYRICA BAKIN

Yağız Kaya Kimdir Hayatı

Müzisyen Yağız Kaya, 1976 senesinde Sivas ilinin Divriği ilçesinde dünyaya geldi. Yağız Kaya, müzik piyasasında …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!