Emine Beyza Üstün, 28 Ekim 1957 tarihinde Eskişehir’de dünyaya geldi.
Baba adı Mehmet Lütfi, anne adı ise Neşe’dir.
Anadolu Üniversitesi İnşaat Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümünü tamamladı.
Boğaziçi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Bölümünde yüksek lisans yaptı.
Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünde doktorasını tamamladı.
1982’de YTÜ Çevre Mühendisliği Bölümünde araştırmacı olarak göreve başladı.
YTÜ Çevre Mühendisliği Bölümünde 2015 genel seçimlerine kadar öğretim üyesi olarak görev yaptı.
2000 – 2009 tarihleri arasında Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsünde ders görevlendirmeli olarak çalıştı.
Doğal yaşamın korunması ve bu mirasın gelecek nesillere aktarılması kapsamında; su havzalarının kirlilikten etkilenmesi, su havzalarının korunması, su havzalarında yaşayan çevresel farkındalıklar, kirliliğin sucul sistemde ve canlılarda yarattığı etkiler, endüstriyel atık ve kontrolü gibi konularda araştırmalar yürüttü.
2000 yılından beri Küçükçekmece Lagününün ve havzasının doğal olarak korunması amacıyla çalışmalar yürüttü.
Suyun ve su havzalarının kapitalist kar kapsamında ticarileştirilmesine karşı yürütülen mücadelelerin içinde yer aldı.
Bu amaçla Suyun Ticarileşmesine Hayır Platformu’nda üye olarak yer aldı.
Onurumuzu Savunuyoruz Hareketi, Akademi Susmayacak ve Üniversitesi Dayanışma Platformu’nda üyelik yaptı.
Ayrıca Halkların Demokratik Kongresi, Sosyal Araştırmacılar Vakfı, Öğretim Üyeleri Derneği ve Eğitim-Sen üyeliklerinde bulundu.
Üstün, yapılan 7 Haziran 2015 tarihli genel seçimlerde Halkların Demokratik Partisi’nden 25. Dönem İstanbul Milletvekili seçilerek TBMM’ye girdi.
Üstün, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 6-8 Ekim 2014 tarihli Kobani olaylarına ilişkin yürüttüğü soruşturma kapsamında 25 Eylül 2020’de gözaltına alınmış ve 2 Ekim’de 17 kişi ile birlikte tutuklanmıştı.
2021 yılında Ankara 22’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada mahkeme heyeti HDP eski Saymanı Zeki Çelik, HDP eski milletvekilleri İbrahim Binici ve Emine Beyza Üstün ile DBP Eski Eş Genel Başkanı Emine Ayna’nın adli kontrol şartıyla tahliyesine karar vermişti.
