Kayusiler yada bir diğer deyişle Kâvusakân, günümüz Irak Kürdistan’ı topraklarında 226-380 seneleri arasında kurulmuş bir Kürt hanedanlığıdır.
Hanedanlığın ismi Kavusakan yani Kayusun Evi manasına gelmektedir.
Hanedanlık ismini Kayus Hükümdarından almıştır.
Bu krallık, MS. 226’da Kayus ailesi tarafından kurulmuş ve yönetilmiştir.
Kayus hanedanı, İranlı prenslikler ve krallıklar ile Sasani İmparatorluğu arasında iki yıl süren bir savaştan sonra yapılan bir anlaşmayla kurulmuştur.
Kayus hanedanından önce, Barzan ve Hakkâri ile Mukri ve Şehrizor bölgelerinde bulunan hanedanlıklar ve krallıklar, Kirmanşah merkezli Kerm Krallığı egemenliği altında idare edilmekteydi.
MS 224’te Pers Sasani İmparatorluğu’nun kurucusu I. Ardeşir Kirmanşah krallığıyla iki yıl devam eden bir savaşa girişti.
Bu savaşı kazanan I. Ardeşir, bölgedeki krallıklar üzerinde egemenlik kurmaya başladı.
226’da Kayusiler’in, yarı bağımsız bir krallık olarak bölgeyi yönettiklerini görüyoruz.
II. Ardeşir hükümdar olduktan sonra 380’de son kral olan Dumbawand Wisamakan’ı öldürerek Kayusilerin egemenliğine son vermiştir.
Kayus kralı Dumbawand Wisamakan’ın ölümü bu hanedanlığın sonu olmuştur.
II. Ardeşir ile birlikte Kayus dönemi kapanmıştır.
Kaynaklar:
1-J. Limbert. (1968). The Origins and Appearance of the Kurds in Pre-Islamic Iran. Iranian Studies.
2-G. Asatrian. (2009). Prolegemona to the Study of Kurds. Iran and the Caucasus.
3-James, Boris. (2006). Uses and Values of the Term Kurd in Arabic Medieval Literary Sources. Seminar at the American University of Beirut.
