NURİ DERSİMİ KİMDİR, HAYATI VE HAKKINDA BİLİNMEYENLER

CELAL TEMEL

M. Nuri Dersimi (1892–1973)

Dersim Hozat, Ağzunik (Akpınar) köyünde doğdu. 

Colikzadelerden Mıla İbrahim’in oğludur.

Sorpiyan köyünde ilk öğrenimini gördükten sonra, Harput Askeri Rüştiye ve Harput İdadi Mektebi’nde okudu.

1911 yılında, İstanbul Sultanahmet Mülkiye Baytar Mektebi’ne kaydoldu.

1912 yılında İstanbul’da kurulan Kürt Talebe Cemiyeti HÊVÎ üyesi oldu.

Aynı yıl kurulan Kürdistan Muhiban Cemiyeti‘nin genel sekreterliğini yaptı. 

Birinci Dünya Savaşı‘nın başladığı 1914 yılında, Baytar Okulu son sınıf öğrencisiyken iki aylık askeri bir eğitimden sonra, subay vekili ve veteriner hekim olarak Erzincan’da cephede görev yaptı.

Askerlikten sonra 1916’da İstanbul’a dönerek okula devam etti ve 1918’de mezun oldu.

Bundan sonra, “Baytar Nuri” olarak tanındı.

1918 yılında Kürdistan Teali Cemiyeti üyesi olduğu gerekçesiyle yargılandı.

1920 yılında İmranlı’da (Ümraniye), Kürdistan Teali Cemiyeti’nin şubesi açılmasına öncülük etti, Koçgiri-Dersim bölgesinde faaliyetlerini yürüttü.

1921 yılında gerçekleşen Koçgiri İsyanına katıldı.

Sonraki süreçte Dersim’de Seyid Rıza’nın yanında kaldı ve bu sırada, çevresindekilere Latin harfleriyle Kürdçe, okuma-yazma öğretti. 

Dersim’den sonra bir süre Elazığ’da kaldı. Ankara hükümetiyle çeşitli ilişkileri oldu.

1937 Dersim direnişinin olduğu sıralarda, Eylül 1937’de Suriye’ye iltica etti.

Uzun yıllar Suriye’nin çeşitli yerlerinde baytarlık yaptı.

1952 yılında yayımladığı, “Kürdistan Tarihinde Dersim” adlı kitabı, daha sonra Avrupa’da ve Türkiye’de defalarca basıldı.

Ölümünden sonra yayımlanan, “Dersim’den Halep’e Bir Muhalifin Yaşamı, HATIRATIM” adlı anı kitabı çok yankı yarattı ve defalarca basıldı.  

22 Ağustos 1973 tarihinde Halep’te öldü, Afrin’de toprağa verildi.

Bernamegeh Türkçe

UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!