Seyadê Şamê, 1922 yılında Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde dünyaya geldi.
Erivan Radyosu’nda Dengbej olarak Kürt halkına sanatını ulaştırmıştır.
Seyadê Şamê, 1942 senesinde pasaportsuz olarak İran sınırında yakalandı ve Erzurum cezaevine konuldu.
Kısa bir süre sonra tahliye edilen Şamê, ailesine kavuştuktan sonra hakkında çıkan sürgün kararı neticesinde Çorum’a bağlı Alaca’ya gitmek durumunda kaldı.
Seyadê Şamê’nin ailesi Çorum’un Alaca kasabasına sürgün edildi.
Alaca’ya sürgün olarak gelindikten kısa bir süre sonra, ailenin en büyüğü olan Seyadê Şamê tutuklandı.
Seyadê Şamê “Devlet aleyhine casusluk yapmak” suçundan yeniden yakalandı ve Erzurum cezaevine konuldu.
Cezaevi sürecinde cezaevinde askerlik yapan Seyadê Şamê’nin Bazid’li bir askerle ara sıra görüştüğü de oldu.
Seyadê Şamê üç yıl cezaevinde yattıktan sonra cezaevinden kaçtı.
Firar etmesinde Bazid’li askerin rolü de bulunmaktadır.
Bazid’li askerin sağladığı eyeyle, Seyadê Şamê hücre penceresinin demir parmaklıklarını keserek cezaevinden kaçtı.
Bu kaçış haberi ailesine ulaştığında ailesi inanmadı.
Ailesi bizleri kandırıyorlar, Seyad’ı öldürdüler, Seyad kaçamaz ifadesinde bulundu.
Seyadê Şamê’nin hayatı belgesel film oldu. Yönetmen Keremo belgesel fimin senaryosunu yazıp yönetti.
Qulingê Bîrîndar (Yaralı Turna) belgeselinin İstanbul galası 17 Mayıs Çarşamba akşamı Caddebostan Kültür Merkezi A Salonu’nda yapıldı.
Belgesel niteliği taşıyan film Seyadê Şame’nin hayatını konu almaktadır.
Erivan radyosuna gitmesine neden olan Erzurum cezaevinden firarı daha sonra tüm detaylarıyla ortaya çıktı.
1944 senesinin kışında Erzurum’dan yayan olarak Türkiye sınırını aşıp İran’a geçti. İran’a iltica etti.
Firar ettiği dönemde İran Sovyetlerin işgali altındadır.
Sovyetler Birliği, İran’ı 1946 yılında boşalttı. Sovyetler geri çekilirken orada ikamet eden bir çok pasaportsuz, kimliksiz insanı beraberinde Sovyetler Birliğine götürdü.
Seyadê Şamê’de Sovyetler’e gidenler arasındaydı.
Seyadê Şamê oraya gittikten sonra, Sovyetler Birliği vatandaşı oldu.
Orada da Seyadê Şamê rahata erişmez. Bu defa da Türk casusu ithamıyla Sovyetlerde tutuklandı ve Sibirya’ya sürüldü.
On bir yıl boyunca Sibirya’daki kamplarda yaşamak zorunda kaldı.
Stalin’in ölümünden sonra çıkarılan afla Ermenistan’ın başkenti Erivan’a yerleşti.
Bir arkadaşının tavsiyesiyle, uzun seneler Erivan radyosunun Kürtçe bölümünde ses sanatçısı olarak çalıştı.
Seyadê Şamê güzel sesi sebebiyle radyoda tüm Kürtler tarafından kısa zamanda tanındı.
Gözü pek, zeki, girişken ve lider bir kişilik olan Seyadê Şamê Erivan Radyosunda Apo türküsüyle büyük beğeni topladı.
Cezaevi firarından 15 yıl sonra bir gün bir çocuk “Seyad amca Erivan radyosunda konuşuyor, stran söylüyor” diye bağırarak ailesine haber verdi.
Aile bu haber karşısında sevindi fakat 1990 yılına kadar, bir türlü Sovyet Cumhuriyetine gitme imkanı olmadı.
Daha sonra kardeşi Erivan’a gitti. Seyadê Şamê seneler sonra abisi ile karşılaştı.
Seyadê Şamê ve Zülfinaz’ın Hikayesi
Elli sene sonra 1991 yılında Bazid’e baba evine döndü.
Evdekilerle bir bir tanıştı. 1991 senesinde Bazîd’deki evine dönen Seyadê Şamê’nin dikkatini sırtını duvara yaslamış yaşlı bir kadın çekti ve bu bacım kim neden tanıştırmadınız, der.
Akrabaları da o bacın değil o seni 50 yıldır bekleyen nişanlın Zülfinaz’dır derler.
Seyadê Şamê dondu kaldı ve gözleri yaş doldu. Başını önüne eğdi ve utancından Zülfinaz’ın yüzüne dahi bakamadı.
Yaşadığı şoku üzerinden atamayan Seyadê Şamê tekrar Erivan’a döndü.
Yaklaşık bir ay sonra ailesine bir mektup geldi ve mektupta Seyadê Şame’nin vefat ettiği yazılıydı.
Zülfinaz ise hala sağdır ve şimdi İstanbul’da ikamet etmektedir.
Seyadê Şamê’nin bilindik şarkılarından birisi amcası için yazdığı Apo şarkısıdır.
Seyad ile amcası arasında güçlü bir sevgi bağı bulunmaktadır. Amcasının erkek çocuğu olmadığından tüm sevgisini Seyad’e adamıştır.
Seyadê Şamê’de uzun gurbetlik ve sürgün sürecinde sürekli amca özlemi çekmiştir.
Apo şarkısı günümüzde hala sevilen stranlar arasında yer almaktadır.
Diğer bir stranı ise ilk eşi Zülfünaz için seslendirdiği ‘Esmer Eman’ şarkısıdır.
Bu şarkıda da 49 yıllık ayrılık sürecini dile getirmektedir.
