Doğusunda İran ve Saray İlçesi Batısında Van Güneyinde Gürpınar Kuzeyinde Muradiye ve Çaldıran İlçeleri ile çevrili olan Özalp Toplam 2380 k.m. kare yüz ölçümüne sahiptir.
İlçe 58 mahalleden oluşmaktadır.
2020 nüfus sayımına göre 65.495 kişi yaşadığı resmi kayıtlara geçirilmiştir.
1990 yılında Saray ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
İran sınırına 45 km mesafede kurulan Özalp, bölgenin Yukarı Murat Van bölümünde yer alır.
Denizden yüksekliği 2100 metredir.
İlçenin Van İline uzaklığı 63 km. dır.
Özalp İlçesi 1869 yılında Mahmudiye adıyla bugünkü Saray ilçe merkezinde kurulmuştur.
İlçenin büyük çoğunluğu Kürtlerden oluşmaktadır.
Bölgede Urartular Persler, Bizanslılar, Emeviler, Selçuklular,Sökmenler, Moğollar, Karakoyunlular ve Akkoyunlular değişik zamanlarda hakimiyet kurmuşlardır.
İlçe merkezi 1948 yılında bugünkü Özalp merkezine taşınmış ve burası İlçe merkezi hâline dönüştürülmüştür.
İlçe merkezinin ismi ise Saray olarak değiştirilerek Nahiye teşkilatına dönüştürülmüştür.
Özalp İlçe Merkezinin ismi ise şimdiki mahalle olan Kargalı’nın adı ile anılmaktaydı.
Bu mahalle o tarihlerde köy teşkilatı durumundaydı.
1948 yılında ilçe merkezi Saray’dan Kargalı ya taşındı ve yeni ilçe merkezine Özalp ismi verildi.
İlçe merkezi taşınmadan önce köy hüviyetinde olan Kargalı bugün ilçe merkezinin güneyinde ve küçük Özalp çayının ayırdığı (Eskiden beri bu ad ile anılan) mahalleye isim olmuştur.
