ABDURRAHİM RAHMİ ZAPSU

ABDURRAHİM RAHMİ ZAPSU’NUN HAYATI VE ESERLERİ

Kürt şair ve yazar Abdürrahim Rahmi Zapsu, 1890 yılında Van’a bağlı Başkale ilçesinde dünyaya geldi. Babaannesi Botan Beyi Bedirhan Paşa’nın soyundandır. Annesi olan Emetullah Hanım, anne tarafından Arvâsîler’e mensuptur.

İlköğrenimini Başkale ilçesinde bitirdi, orta öğrenimini Van Dârülmualliminde tamamladı. Aldığı özel dersler sayesinde Arapça ve Farsçayı öğrenerek dini bilgi ve kültürünü geliştirdi. Abdürrahim Rahmi Zapsu, icazetini Seyyid Tâhâ Arvâsî’den aldı.

II. Meşrutiyet öncesinde gittiği İstanbul’da Kürt Ulusal Çevreleriyle ilişkiler kurar ve bazı Kürt derneklerinde görev alır. İlk yazıları Türkçe ve Kürtçe yayımlanan Jin dergisinde yayımlanır.

Kürt Talebe Hevi (Ümit) Cemiyeti’nin ve Kürt Teali Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer alarak bu derneklerin faaliyetlerine aktif bir şekilde katılır.

1919 yılında Jîn dergisinde yazı ve şiirlerini yayımlanan Zapsu, Memê Alan adında bir piyes yazar. Yine 1919 yılında arkadaşlarıyla birlikte Ehmedê Xanî’nin Mem û Zîn eserini ve Melayê Cizîrî’nin divanını yayınlar.

I. Dünya Savaşı’yla birlikte Doğu Cephesi’ne gider ve milis kuvvetlerine katılır. Bitlis’te katıldığı çatışmalarda Ruslara esir düşerek  Nargin Adası’ndaki esir kampına gönderilir. Bu kampta Rusça ve Almanca dillerini öğrenir.

Kampta bir mektep açarak Müslüman esirlerin çocuklarına dinî konularda ders verir. Çocuklar için güzel ahlakı öğütleyen şiirler yazar. 1917 yılında esir kampından kaçarak Bakü’ye geçer. Kampta kaldığı sırada yazdığı şiirleri ve bir tiyatro eserini orada yayımlar.

Ekim 1917’de Bolşevik İhtilâli’yle birlikte ve Rusya’nın savaştan çekilmesiyle özgürlüğüne kavuşarak İstanbul’a geri döner.

İstanbul’da Dârülhilâfe Sahn Medresesi sınavını başarıyla verdikten sonra Mütehassısîn bölümüne giriş hakkını kazanır ama o süreçte merdeselerin lağvedilmesi nedeniyle Dârülfünun İlâhiyat Fakültesine yazılır.

1927 yılında hazırladığı “Âbide-i Tevhîd” başlıklı Âyetü’l-kürsî tefsiriyle buradan mezun olur.

1927-1947 yılları arasındaki faaliyetleri hakkında yeterli derecede bilgi bulunmamaktadır; ancak bu süreçte Ankara Maliye Meslek Mektebi’ni bitirdiği ve mal müdürlüğünde memurluk yaptığı bilinmektedir.

1947’de özellikle çocuklara ve gençlere dinî bilgiler verilmesi gayesiyle Ehl-i Sünnet dergisini yayınlayarak derginin başyazarlığını üstlenir ve bir taraftanda risâle hacminde dinî kitaplar yayımlamaya başlar.

1949’da Necip Fazıl Kısakürek’in öncülüğünde kurulan Büyük Doğu Cemiyeti’nin kurucu üyeleri arasında yer alır ve cemiyetin genel sekreterliği görevini üstlenir.

Yine aynı dönemde üniversite öğrenimi için İstanbul’a gelen Kürdistanlı talebelerin kaldığı Dicle Talebe Yurdu’nun yöneticiliğini yapar.

1951 yılında Pakistan’da gerçekleşen İslâm Gençlik Konferansı’na katılır. Burada bazı İslâm âlimi ve aydınları ile tanışır. 1953 senesinde hacca gider, dönüşünde anı ve değerlendirmelerini Ehl-i Sünnet dergisinde yayımlar.

Bedirhan Paşa’nın torunlarından olan Arusî şeyhi M. Aziz Çınar’ın kızı Hidayet Hanım’la evlenir, Mustafa Pertev, Ayşe Hâle, Jâle adında üç çocuğu olur.

Kızı Hale, Musa Anter’le hayatını birleştirmiştir. Oğlu Mustafa Pertev, ‘Massey Ferguson’ traktörlerinin Türkiye’deki imalatçısı Rumeli kökenli Uzel ailesinin kızı Gaye Uzel ile evlenmiştir. Cüneyt Zapsu bu evlilikten dünyaya gelmiştir.

Abdürrahim Rahmi Zapsu, 1958 yılında yaşamını yitirir ve İstanbul’da bulunan Edirnekapı Mezarlığına defnedilir.

Eserleri:

  • Garip Çocuklara Ahlâk Aşısı (Bakü 1918)
  • Bir Esir Çocuğun Hatırası (Bakü 1918, manzum piyes)
  • Şâfiî İlmihali (İstanbul 1334)
  • Ömer Hayyam’a Hücumlar (İstanbul 1942)
  • İman Kitabı (İstanbul 1948)
  • Enbiyâ Tarihi (İstanbul 1948)
  • Temizlik ve Ahkâmı (İstanbul 1949)
  • Namaz ve Ahkâmı (İstanbul 1949)
  • Ramazan Hediyesi Oruç ve Ahkâmı (İstanbul 1949)
  • Cenaze ve Ahkâmı (İstanbul 1949)
  • Beş Vakit Namaz (İstanbul 1951)
  • Helâl ve Haram (İstanbul 1951)
  • Abdest ve Gusül (İstanbul 1951)
  • Din ve Kin (İstanbul 1951)
  • Düşünüyorum ve Soruyorum (İstanbul 1951)
  • Lisanda Nezâket Meselesi (İstanbul 1951)
  • İmam ve Hatip Mektepleri (İstanbul 1952)
  • Zekât ve Ahkâmı (İstanbul 1954)
  • İlimden ve Edepten Mahrum Bir Papaza İlim ve Edep Dahilinde Bir Cevap (İstanbul 1954)
  • İslâm Yavrusunun Kitabı (İstanbul 1956)
  • Metin’in Din Sorguları (İstanbul 1956)
  • Hâle’nin Din Sorguları (İstanbul 1956)
  • Pertev’in Din Sorguları (İstanbul 1956)
  • Abdürrahim Zapsu’nun Mütefekkirlere Kur’ân-ı Kerim Tefsir Hülâsası, Ben Neyim?
  • Ehl-i Sünnet ve Ehl-i Bid’at İlmî Bir Münâkaşa
  • Oğluma Bir Tavsiye
  • İmam Bûsırî’nin Aşkı
  • Peygamberimizi Tanıyalım
  • Ahlâk ve Felsefe
  • Büyük İslâm Tarihi (I-II, İstanbul 1955-1957. Müellifin vefatıyla geniş bir plan halinde kalmış olan III. cildi ilâve edilerek 1976’da tek cilt halinde yayımlanmıştır.

Kaynaklar:

-Mustafa İsmet Uzun, “Zapsu, Abdürrahim”, İslâm Ansiklopedisi, C: 44, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul 2013.

-Fırat Caner, Esir Bir Çocuğun Başına Gelenler, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 2020.

– Musa Anter, Hatıralarım I-II, Avesta, 2007.

Bernamegeh Türkçe

UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!

AYRICA BAKIN

Oya Küçümen Kimdir Hayatı

Oya Küçümen, uzun yıllardır Oya Bora ikilisi olarak müzik severler tarafından tanınan isimdir. Oya-Bora, Oya …

error: LÜTFEN KOPYALAMAYIN OKUYUN!