GENEL BİLGİ
Kürtçe Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna girer. Kürt dilleri kolu altında Kurmançça (Kurmancî) veya Kuzey Kürtçesi, Soranice (Soranî) veya Orta Kürtçe ve Kelhurice veya Güney Kürtçesi olmak üzere üzerinde fikir birliği sağlanmış üç grup bulunmaktadır. Kurmanci lehçesi, en yaygın konuşulan Kürt lehçesidir. 15-17 milyon kişi tarafından daha çok Türkiye, Suriye, Irak, İran ve Ermenistan’da konuşulmaktadır.
LEHÇELER:
1) Kurmancî (Kirdasî, Kurdmancî, Kurmanciya jorê)
2) Soranî (Kelhûrî, Babakurdî, Kurmanciya jêrê)
3) Zazakî (Kirmanckî, Dimilkî, Kirdkî)
4) Goranî (Hewramî)
5) Loranî (Lorî)
KÜRTÇE TAMLAMALAR
Ekoyê Cemil
Bir ismin başka bir isim tarafından tamlanmasına isim tamlaması denir. İsim tamlamalarında iki öğe vardır:
1- Tamlanan (qedandî): Asıl anlatılmak istenen varlıktır. Asıl ögedir.
2- Tamlayan (qedanek): Asıl ögeyi tamlayan yardımcı ögedir.
Kürtçenin Kurmanci lehçesinde bazı sonekler sayesinde kelime tamlaması sağlanır. Bunlara Kürtçe’de veqetandek ‘tamlama’, ya da ezafe denilir. Diğer bir adı da iyelik bükümüdür.
Kürtçedeki tamlama ile Türkçedekiler mantıksal olarak aynı şeyleri içerse de, formal olarak aynı değildir. Çünkü Türkçede önce tamlayan sonra tamlanan gelir. Oysa Kürtçede önce tamlanan sonra tamlayan gelir. Türkçede tamlama ekleri sayesinde tamlayan veya tamlananın cinsleri belirmez, ama Kürtçede bu durum bazı ekler sayesinde kolayca anlaşılır. Bu eklere dil literatüründe izafe denilir. Aslında izafe Türkçede de var ama Kürtçedeki kadar detaylı değildir.
Örneğin:
Kürtçe
Türkçe
deriyê qesrê
sarayın kapısı
tamlanan
tamlayan
tamlayan
tamlanan
Kürtçede tamlama ekleri sayesinde sayı ve cinsler anlaşılır. Kürtçe’de tamlama iki biçimde olur. Bunlar:
1- Belirtili tamlama – Veqetandekên binavkirî
2- Belirsiz tamlama – Veqetandekên nebinavkirî
1- Belirtili tamlama
Belirtili isim tamlamaları en az iki kelimeden oluşan ve her iki kelimenin de ek aldığı veya büküldüğü tamlama türüdür.
Belirtili tamlamalarda isim, sıfat ve zamirlerle birleştikleri zaman eril, dişil ve sayısal durumlarına göre sonekler alır.
Belirtili tamalama durumunda hem tamlayan ve hem de tamlanan aldıkları soneklerle bükülürler.
Belirtili isim tamlamalarında sonekler:
Tekil, eril halindeyken: -ê
Tekil, dişil halindeyken: -a
Her iki cinsiyet için, çoğul haldeyken: -ên
eklerini alır.
Dikkat! Kürtçedeki tamlama Türkçedekinin tam tersi gibidir. Çünkü önce tamlanan sonra tamlayan gelir. Örneğin: Tirimbêla Siyabend Siyabendin otomobili tamlayan tamlanan tamlanan tamlayan (raveker) (raveber) Karşılıklı konuşmalarda tamlayan ya da tamlanan düşebilir. Örneğin: – Ev pirtûka piçûk a kê ye? Bu küçük kitap kimindir? – A xwîşka min e. (pirtûk düştü). Bacımınkidir. – Ev zilam çiyê Şêrzad tê? Bu adam Şerzadin nesî gelir? – Ap e. (Şêrzad düştü). Amcasıdır.
a. İsimlerin birbirlerini tamlaması
Örneğin: Zimanê kurdî: Kürtçe dili
Zimanê kurdî örneğinde Hem Zimanê ‘dili’ ve hem de kurdî ‘Kürtçe’ birer isimdirler. Yani burada hem tamlanan hem de tamlayan isimlerden oluşuyor.
Buna göre:
Ziman: dil + ê tamlama eki (tamlanan)
Kurdî: Kürtçe’ ise tamlanan olmuştur.
Zimanê
kurdî
Kürtçe
dili
raveker
(tamlanan)
raveber
(tamlayan)
tamlanan
(raveker)
tamlayan
(raveber)
İsim-İsim tamlama tablosu
Eril için – Ji bo mêrza Tekil – Yekjimar Çoğul – Pirjimar
zimanê Kurdî Kürtçe dili
zimanên kurdî Kürtçe dilleri
navê mirov adamın adı
navên mirov adamın adları
keriyê pêz koyun sürüsü
keriyên pêz koyun sürüleri
baxçê gulan gül bahçesi
gayên kotanê pulluk öküzleri
navê taybet özel isim
navên taybet özel isimler
Dişil için – Ji bo mêza Tekil – Yekjimar Çoğul – Pirjimar
xewna Dîlanê Dilan’nın rüyası
xewnên Dîlanê Dilan’nın rüyaları
mala Bêrîvanê Bêrîvan’nın evi
malên Bêrîvanê Bêrivanın evleri
miya dotinê sağımlık koyun miyên dotinê sağımlık koyunlar sêva sor kırmızı elma sêvên sor kırmızı elmalar
b. Sıfat-isim tamlaması
Tamlayan tamlananın neye benzediğini belirtiyorsa sıfat tamlamasıdır.
Örneğin:
Dengê bilind: Yüksek ses (isim + sıfat)
Deng ‘ses’ + ê ‘eril-tekil tamlama takısı’→ dengê ‘sesi’ tamlanan, bilind ‘yüksek’ ise tamlayan konumundadır. Türkçede ise tam tersi durum sözkonusudur.
Örneğin:
dengê bilind
yüksek ses
tamlanan
tamlayan
tamlayan
tamlanan
-sıfat-isim tamlama tablosu Eril için Tekil – yekjimar Çoğul – pirjimar
dengê bilind yüksek ses
dengên bilind yüksek sesler
nanê germ sıcak ekmek
nanên germ sıcak ekmekler
dîkê gerze gerze horoz
dîkên gerze gerze horozlar
geliyê kûr derin vadi
geliyên kûr derin vadiler
Dişil için
gula zer sarı gül
gulên zer sarı güller
mala du qat iki katlı ev
malên du qat iki katlı evler
ava sar soğuk su
avên sar soğuk sular
c. İsim – zamir tamlaması
Bu tür tamlamalarda isim tamlanan, zamir ise tamlayan konumundadır. Tamlamalar iyelik özelliklere sahip oldukları için bu tür tamlamalarda yanlızca bükümlü zamirler yer alırlar. Zamir tamlamaları hem şahıs hem de işaret zamirleri vasıtasıyla yapılır.
Şahıs zamirleri için örnekler:
Destê min:
Benin elim (dest eril)
Erdê te:
Senin toprağın (toprak eril)
Desmala wî:
Onun mendili (wî eril şahıs, desmal dişil)
Desmala wê:
Onun mendili (dişil şahıs)
Dibistana me:
Bizim okulumuz (dibistan dişil)
Welatê we:
Sizin ülkeniz (welat eril)
Kompitura wan:
Onların bilgisayarı (kompitor dişil)
İsim+zamir tablosu
Eril için Yekjimar-tekil Pirjimar – çoğul
destê min benim elim
destên min benim ellerim
mirovê te senin adamın
mirovên te senin adamların
erdê wî/wê onun toprağı
erdên wan onların toprağı
perê me bizim paramız
pereyên me bizim paralarımız
Dişil için Tekil- Yekjimar Çoğul – Pirjimar
maseya we sizin masanız
maseyên we sizin masalarınız
lênûsa te senin defterin
lênûsên we sizin defterleriniz
dara min benim ağacım
darên we sizin ağaçlarınız
kursiya wan onların sandalyesi
kursiyên we sizin sandalyeleriniz
Doğal olarak tamlamalar sadece iki kelimeden oluşmazlar. İsimler zincirlenme olarak peşpeşe de yazılabilir. Özgün bir tamlama olmasa de buna zincirleme isim tamlaması denilebilir. Bu tür tamlamalarda en az üç isim birarada yer alabilir.
Bu gibi durumlarda tekil eril, dişil ve her iki cins için çoğul takıları değişmez.
Örneğin:
Şaxên dara sêvê Elma ağacının dalları
Şaxên dara sêvê
Elma ağacının dalları
nav
nav
nav
isim
isim
isim
Berfa serê çiyayê Agirî Ağrı dağının tepesindeki kar
Nav + nav +nav+ nav isim + isim + isim + isim
Qerebalixa şêniyên bajarê Îstenbolê İstanbul şehri ahalisinin kalabalığı
qerebalix + şênî + bajar + Îstenbol = 1 sıfat, 3 isim
Yukardaki örneklerden de görüldüğü gibi bağlantı elemanları arasında hiçbir tamlama takısı yoktur.
Kürtçe Belirsiz tamlama – Veqetandeka nepenî
Bu tamlamanın Kürtçe yapısında iki kelime arasında iyelik (sahiplik) ilişkisi olmayıp birinci kelimenin bir türü, cinsi ya da çeşidi bilgisini verir.
Belirsiz isimler bir isim, sıfat ya da zamirle tamlandıkları zaman aşağıda gösterilen tablodaki sonekleri alırlar. Bu tür tamlamalarda tamlananın kim olduğu bilinmez. Birisinin veya birilerinin var olduğu, ama onun veya onların kim veya kimler olduğu bilinmez. Bu yüzden Kürtçede bu tür durumlara nepenî, yani belirsiz denilir.
Belirtisiz isimlerin tamlama sonekleri:
1- -ek Tekil, her iki yalın cinsler için kullanılır 2- -in Çoğul, her iki yalın cinsler için kullanılır 3- -ekî Tekil, eril ezafe 4- -eke Tekil, dişil ezafe 5- -ine Çoğul her iki cins için kullanılır.
a. Yalın isimlerin tamlaması
Yalın, tekil dişil ve eril cinsler için -ek Kürtçe Türkçe Kürtçe Türkçe
bijîşkek bir doktor
xortek bir genç
deriyek bir kapı
hevalek bir arkadaş
desmalek bir mendil
hêlînek bir yuva
trimbêlek bir otomobil
keçek bir kız
qelemek bir kalem
malek bir ev
nameyek bir mektup
sêvek bir elma
gundek bir köy
nanek bir ekmek hwd. vs. hwd. vs
Yalın ve çoğul, her iki cins için -in
bijîşkin doktorlar
xortin gençler
darin ağaçlar
pirtûkin kitaplar
qelemin kalemler
desmalin mendiller
gundin köyler
bajarin şehirler
lênûsin defterler
berxin kuzular hwd vs hwd vs.
b. Tekil- eril belirsiz tamlaması
isim+isim halinde -ekî
Kurekî Cimşîdî Cimşid’in oğlu
Kirasekî zilaman erkek gömleği
Deriyekî sinifê Sınıf kapısı
Deriyekî Qesrê Saray kapısı
Çiyayekî Kurdistanê Kürdistan’in dağı
Hespekî revoyê sürü atı
Tajiyekî nêçirvan Avcı tazısı
Destikekî qazanê kazan kulpu
Masiyekî golê göl balığı
isim+sıfat halinde -ekî
Çiyayekî bilind Yüksek dağ
Nanekî qelandî Kızarmış ekmek
Goştekî kelandî Kaynamış et
Diwarekî bilind Yüksek duwar
Bayekî sar Soğuk rüzgar
Hesinekî zengarî paslı demir
Pîlotekî jêhatî yetenekli pilot
isim+zamir halinde -ekî
Destekî min Bir elim
Xwarziyekî te Senin yeğenin
Sakoyekî wî/wê Onun ceketi
Karekî me Bizim işimiz
Diwarekî we Sizin duvarınız
Erdekî wan Onların arazisi
c. Tekil- dişil belirsiz tamlaması
isim+isim halinde -eke hêkekeke mirîşkê tavuk yumurtası sêveke baxçe bahçe elması guleke çiyayî dağ gülü maleke bajêr şehir evi Sobeyeke daran odun sobası
mêrgeke gundiyan köylü tarlası xêliyeke bûkê gelin duvağı deveyeke deştê ova devesi şimikekeke malê ev süpürgesi aveke gulê gül suyu erebeyeke şîrketê şîrket arabası bilêteke otobozê otobüs bilêti keçeke Zelalê zelal’in kızı pirtûkeke pirsyaran soru kitapçığı isim+sıfat halinde -eke guleke sor kırmızı gül odeyeke fireh geniş oda aveke sar soğuk su reyeke dûr uzak yol qutiyeke çargoşe dört köşeli kutu maseyeke mezin büyük masa odeyeke fireh geniş oda şeveke tarî karanlık gece rojeke germ uzun bir gün qehweyeke tal acı kahve xwarineke tûj acılı yemek erebeyeke nû yeni araba isim + zamir halinde -eke soleke min ayakkabım zeviyeke te tarlan têlefoneke wî/wê telefonu xwîşkeke me bacımız teşteke we teknemiz sandoqeke wan sandığı
Her iki cins için Çoğul tamlama
isim+isim halinde –ine eki hevaline Ehmed arkadaşları Şagirtine min öğrencilerim
tirimbêline Med – Med otomobilleri
diwarine Malê evin duvarları
karine Kêya muhtarın işleri isim+sıfat halinde –ine eki
hêkine avşoqî cılk yumurtalar
zebeşine kal ham karpuzlar
çivîkine piçûk küçük kuşlar
nanine kartî bayat ekmekler
lihêfine ustûr kalın yorganlar
isim+zamir halinde –ine eki erdine min topraklarım
nameyine te mektupların
dostine wî/wê arkadaşları
dujminine me düşmanlarımız
daristanine we ormanlarınız
pezine wan koyunları
Çoğul için ikinci alternatif “hin” ‘bazı’ belgisiz sıfat tamlaması eki ile ilgili örnekler pratikte en çok kullanılan biçimdir.
Örneğin:
Hin sêvên baxçevan
Bahçıvanın bazı elmaları
Hin gulên Kurdistanê
Kürdistan’ın bazı gülleri
Hin deriyên qesrê
Köşkün bazı kapıları
Hin malên newalê
Vadideki bazı evler.
Çiyayekî bilind derket pêş me.
Önümüze yüksek bir dağ çıktı.
Hin gulên Kurdistanê pir bedewin.
Kürdistan’in bazı gülleri çok güzeldir.
Çiyayinê bilind pir asê ne.
Bazı yüksek dağlar çok sarptır.
Min Guleke sor da hevala xwe.
Ben kız arkadaşıma kırmızı bir gül verdim.
Hin hevalên bêxêr
Bazı hayırsız arkadaşlar
Hin pirtûkên balkêş
Bazı ilginç kitaplar
Hin kesên biyanî
Bazı yabancı kimseler
Hin kesên fêlbaz mirov dixapînin.
Bazı kurnazlar insanı aldatırlar.
Çendek serbaz ji wê de tên.
Birkaç asker öteden geliyor.
Ji min re çendek mirîşk bîne.
Bana birkaç tavuk getir.
Hemû kes ê bê vê dawetê.
Bu düğüne her kes gelecek.
Vê rewşê hemû gel dizane.
Bu durumu bütün halk biliyor.
Em ê bi hemû hêza xwe ve bimeşin.
Biz bütün gücümüzle yürüyeceğiz.
Çendek mirov
Birkaç adam
Çendek serbaz
Birkaç asker
Hemû kes
herkes
Hemû gel
bütün halk
Hemû mirov
bütün insanlar
Hemû hêz
Bütün güç
Bi hemû hêzên xwe ve
Bütün gücüyle
Eril ve dişil isim takıları (bükümlü hal)
Bu durum iki şekilde olur:
a. Doğrudan eril isimlerin sonuna “–î” takısı gelir.
hesen
… hesenî
hasan/a/ı/nın …
bajar
… bajarî
şehri/şehrin …
şivan
… şivanî
çoban/a/ı/nın …
ciwan
… ciwanî
genç/e/i/in …
Telefona Rizgarî lêxist
Rizgar’ın telefonu çaldı.
Riya wî bajarî xerab e.
O şehrin yolu bozuktur.
Mêvanan li dêrî xistin.
Misafirler kapıyı çaldı.
b. Büküm haline geçmek için isimlerin sonundaki “-a” ve “-e” seslilerinin yerine “–ê” seslisi getirilerek büküm daha da pekiştirilir.
bazirgan: tüccar
…bazirgên: tüccarı/tüccarın …
ciwan: genç
… ciwên: genci/gencin …
bajar: şehir
… bajêr: şehri/şehrin…
riya bajar
şehir yolu → yanlış
riya bajêr
şehir yolu → doğru
dengê şivan
şivanın sesi →yanlış
dengê şivên
çobanın sesi → doğru
c. Bükümlü haldeki dişil adların sonuna yanlızca –ê takısı gelir.
Örneğin:
bavê Gul-ê
Gülün babası
hespê avê.
su atı
desmala jinê
kadının mendili
xêliya bûkê
gelinin duvağı
masiyê deryayê
deniz balığı
kudika hirçê
ayının yavrusu
mala Bêrîvanê
Berivan’nın evi
d. Özal adların vokatif yani çağrı hallerinde, veya sıfat ve cins isimlerden özel eril isim yapılmak istendiğinde ismin sonuna “–o” takısı, dişil özel isim yapıldığında ise “–ê” takısı eklenir.
Eril için örnekler:
Kürtçe Türkçe Vokatif/çağrı) Ehmed Ahmet! Ehmedo! bav Baba! Bavo! mam Amca! Mamo! gur Kurt! Guro! ker Eşek! Kero! sor Kırmızı! Soro! reş Kara! Reşo! kal İhtiyar! Kalo!
Yukardaki örneklerde isim, sıfat ve cins isimlerden çağrı niteliğinde özel eril isimler belirtilmiştir.
Ahmet, özel isimdir çağrı niteliğine dönüştüğünde sonuna “o” sesini alır ve Ehmedo! Olur ve ‘Hey Ahmet!’ anlamını içerir Mam ‘amca’, cins isimdir sonuna “o” sesi alarak çağrı halinde Mamo! ‘Hey amca’ özel ismine dönüşmüştür. Çünkü cins isim olarak “mam” belirsiz birilerini çağrıştırır. Yanlızca akrabalık ilişkisine atıfta bulunur.
Ama çağrı niteliğine dönüştüğünde bilinen ve özel olarak çağrılan birisine işaret eder ki, bu yüzden özel isme dönüşür.
Sor ‘kırımızı’ renk olduğu için sıfat niteliğindedir. İşte tam da bu kırmızı sıfattan özel bir eril isim yapmak için sonuna “–o” takısı getirilmiş ve Soro olmuştur. Bu aşamadan sonra, Soro, artık kırmızı özellikleri olan özel bir kişinin adıdır.
Dişil Örnekler:
Kürtçe Türkçe Vokatif/Çağrı bêrîvan Berivan! Bêrîvanê! dayîk: anne Anne! Dayê! met: hala Hala! Metê! zer: sarı Sarışın! Zerê! hirç: ayı Ayı! Hirçê! pîr: yaşlı İhtiyar! Pîrê! kin: kısa Kısa! Kinê! bedew:güzel Güzel! Bedewê! Şîrîn: talı Tatlı! Şîrînê! Xezal: Hazal Hazal! Xezalê! Heval: arkadaş Arkadaş! Hevalê!
Kürtçede isimleri küçültme veya sevimli hale getirme
Kürtçe’de isimlerin sonuna -ûk, -ik –ok, -ek ve bazı özel durumlarda sadece –k sesleri getirildiğinde, isim sevimli, nazlı, zavall, büyük veya küçük olarak gösterilir. Türkçe’deki –cık, -cik, – cük anlamını verir.
Örneğin: Kürtçe Türkçe Kürtçe Türkçe piçûk küçük pitik bebekcik
çûcik kuşçük, bavik babacık, keçik küçük kız, dayîk anacık, kevçik kaşıkçık, sivik hafif, indik güzelcik, sivnik süpürgecik xwaşik tatlıcık, darik ağaççık, tîrik okçuk, zarok çocuk, kuçik küçük taş, dayîk anacık, berxik kuzucuk, bavik babacık,
İsimler belirtili ve belirsiz diye ikiye ayrılır.
Tekîl belirli isimler Bêrîvanê bersiv da Dîlanê. Bêrîvan Dîlana cevap verdi. Dîlan nameyê dixwîne. Dîlan mektup okuyor.
Yukardaki örnekte belirli isimler vardır. Bunlar yalın halde olan Bêrîvan, Dîlan, bersiv ‘cevap’ ve name ‘mektup’ tekil belirli isimleridir. Yani eylemi yapanlar ile sayıları ve ne yaptıkları bellidir.
Çoğul belirli isimler ile cümleler: Dilan nameyan dixwîne. Dîlan mektupları okuyor. Berîvanê bersiv dan Dîlanê. Bêrivan Dîlana cevaplar verdi.
Yukardakî örneklerde eylemi yapanlar bellidir. Birden fazla mektup okudukları ve cevap verdikleri de biliniyor. Ama kaç mektup okudukları ile kaç cevap verdikleri belli değildir.
Örneğin: Dîlanê sê name xwandin. Dîlan üç mektup okudu. Bêrîvanê heft bersiv dan. Berivan yedi cevap verdi.
Yukardaki örneklerde ise kaç mektup okunduğu ve kaç cevap verildiği bellidir.
a) Yalın belirsiz isimler
Eğer yalın tekil isimlerin sonuna “–ek” soneki ile isimden önce “hin” ve “çend” edatları getirilse, isim belirsiz olur. Çoğul durumlar için ise “-in” soneki getirilir. Bu durum eril ve dişil hususularında değişmez bir kuraldır.
Örneğin:
İsmin belirli, tekil hali Eril biçimi
mêr êrkek
nan ekmek
dest el
hesp at
diwar duvar
Dişil biçimi
qelem kalem
av su
mî koyun
mirîşk tavuk
jin kadın
İsmin belirsiz, tekil hali Eril biçimi
mêrek bir adam
nanek bir ekmek
destek bir el
dîkek bir horoz
diwarek bir duvar
Dişil biçimi
qelemek bir kalem
avek bir su
mîhek bir koyun
mirîşkek bir tavuk
jinek bir kadın
İsmin yalın, belirsiz, çoğul formu I Eril biçimi mirovan adamlar nanan ekmekler destan eller dîkan horozlar diwaran duvarlar Dişil biçimi qeleman kalemler avan sular mîyan koyunlar mirîşkan tavuklar jinan kadınlar
İsmin yalın, belirsiz, çoğul formu II Eril biçimi
Hin mirov bazı adamlar
Hin nan bazı ekmekler
Hin dest bazı eller
Hin dîk bazı horozlar
Hin diwar bazı duvarlar
Dişil biçimi
Hin av bazı sular
Hin mî bazı koyunlar
Hin mirîşk bazı tavuklar
Hin jin bazı kadınlar
İsmin yalın, belirsiz, çoğul formu III Eril biçimi
Çendek hesp birkaç at
Çendek dest birkaç el
Çendek dîk birkaç horoz
Çendek diwar birkaç duvar
Dişil biçimi Çendek av birkaç su Çendek mî birkaç koyun Çendek mirîşk birkaç koyun Çendek jin birkaç kadın
Bazı örnek cümleler:
İro mêvanek hate mala me.
Bugün evimize bir adam geldi.
Jinin hatin seredana diya min.
Kadınlar anneme ziyarete geldiler.
Hin mirov ji wê de hatin.
Bazı adamlar oradan geldiler.
Goştê hin mirîşkan çir e.
Bazı tavukların eti serttir.
Me çendek rojname xwand.
Biz birkaç gazete okuduk.
Ferhengok – Sözlükçe Kürtçe Türkçe Kürtçe Türkçe
artêş ordu
gel halk
belê evet,
ok. naha şimdi
bêrî Sağım yeri
daçek edat
cîhan dünya
Bilî hariç
Çawa? Nasıl?
hatin gelmek
çem nehir
pênûs kalem
Çi ye? Nedir?
zanîn bilmek
Çi? Ne?
ziman dil
Çiqas? Ne kadar?
baş iyi
dem zaman
hîsdarî duygusallık
dergûş beşik
şaristan uygarlık
dîtin görmek
nig ayak
dotin sağmak
kerî sürü
evîn aşk
hezkirin sevmek
gelhe yığın
şênî ahali
gerdîş gelenek
erê evet
gumlat öbek
tirs korku
gur kurt
zurbe kurt sürüsü
Helbet elbette
gelek çok
helwest tavır
Viyan irade
Her wisa böylece kes kimse hest duygu vegotin anlatmak hezkarî sevgi rûnermî mülayimlik Hingê O zaman karin -ebilir, -abilir Ji ber ku çünkü Ji bo için jin kadın mêr erkek jixwe zaten gelek çok ketin düşmek berê önce kirin yapmak bûyîn olmak komenav toplu isim hevenav Cins isim kurdî Kürtçe Wey! Vay! lod Ot yığını netew ulus maf hak mafdarî haklılık mange inek mangedoş İnek sağıcısı mîna gibi marmasî Yıl. balığı ne değil na hayır paşê sonra wêtrê sanmak Peyda kirin bulmak cî yer pir çok, dolu şabûn sevinmek pirtûk kitap lênûs defter pîşe zanaat sereke Başta, ilk rast sağ çep sol rêzdar saygın car tekrar serenav özel isim Ji bilî ondan başka serwext aşina ol. daçek edat şênber somut razber soyut şêr aslan çiya dağ şimitandin kaymak kendal yamaç, yar şivan çoban gavan sığırtmaç taybet özel komenav cins isim tîremar ok yılanı zanîn bilmek tune yok tişt şey wate anlam nav isim welat ülke li vî welatî bu ülkede wisa öyle, böyle sedem sebep xanim hanım mamoste öğretmen
xewn rüya
îşev Bu gece
xwandin okumak
dixwînî okuyorsun
xwaş hoş
dibêjî söylüyorsun
xwazila keşke
ajal hayvan
xwe kendisi
Kerem ke! Buyur!
yekemîn Birinci,
wêrekî cesaret
BERNAMEGEH
UYARI: Yazıların izinsiz kopyalanması ve Web Sitelerinde yayınlanması kesinlikle yasaktır. Hakkınızda yasal işlemlerin başlatılabileceğini lütfen unutmayın!